Dünya Diyabet Günü her sene 14 Kasım günü kutlanır. Kandaki şeker düzeyini dengeleyen insülin hormonunun eksikliği ya da vücutta kullanılamaması sebebi ile oluşan kronik bir metabolizma bozukluğu olan diyabet ile mücadele etmek amacı ile her sene Dünya Diyabet Günü’nde farkındalık yaratan çalışmalar yapılır. Türkiye’de de Sağlık Bakanlığı öncülüğünde her sene diyabet ve diyabetin önlenmesine yönelik bilgilendirici kampanyalar yürütülür.
Dünya Diyabet Günü’nün Tanınmasının Tarihçesi
Dünya Diyabet Günü’nün tarihçesi 1991 senesine dayanır. Diyabetin dünyada hızla yayılmaya başlaması ile beraber Uluslararası Diyabet Federasyonu ve Dünya Sağlık Örgütü Dünya Diyabet Günü’nü kutlamaya başlamıştır. 2007 senesi ile beraber Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 14 Kasım günü resmi olarak Dünya Diyabet Günü olarak kabul edilmiştir. Günümüzde Türkiye de dahil olmak üzere 160’dan fazla ülke ve bölgede Dünya Diyabet Günü tanınıyor ve diyabete farkındalık yaratmak amacı ile kutlanıyor.
Dünya Diyabet Günü’nün 14 Kasım günü kutlanmasının sebebi; Frederick Grant Banting’in doğum gününün 14 Kasım olmasıdır. Kendisi 1921 senesinde insülini bulan ve milyonlarca diyabet hastasının tedavi olabilmesini sağlayan Kanadalı bir tıp doktoru olduğu için onun anısına kutlanır. Frederick Banting; insülini keşfetmesi ile beraber 1923 senesinde Nobel Fizyoloji ve Tıp Ödülü’nü de kazanmıştır.
Dünya Diyabet Günü Kampanyalarının Temaları
Dünya Diyabet Günü kutlamalarının temaları, diyabet riskini ve komplikasyonlarını etkileyen faktörler doğrultusunda belirlenir ve her sene farklı bir temadan yola çıkarak kampanyalar oluşturulur. Yıllara göre kampanya temaları ise şöyledir:
- Geleceğimizi Koruyalım: Diyabet Eğitimi ve Önleme (2013)
- Kahvaltıya soğuk yaklaş (2014)
- Sağlıklı Beslenme (2015)
- Gözler Diyabetin Üzerinde (2016)
- Kadınlar ve Diyabet – Sağlıklı bir gelecek hakkımız (2017)
- Aile ve Diyabet – Diyabet her aileyi ilgilendirir (2018-2019)
- Hemşireler ve Diyabet (2020)
Diyabet ve Aile İlişkisi
Diyabet ve aile; oldukça önemli bir konu olduğu için iki sene boyunca Dünya Diyabet Günü teması olarak kabul edilmiştir. Günümüzde diyabet problemi ile uğraşan 425 milyondan fazla insan varken tip 2 diyabet için değiştirilebilir risk faktörleri içerisinde en önemlilerinden biri de ailedir. Diyabette erken tanı tedavi için oldukça önemli olduğundan sağlıklı yaşam tarzını etkileyen eğitim, kaynaklar ve uygun ortam gibi faktörlerin kilit noktası da ailedir. Dünya Diyabet Günü kapsamında işlenen diyabet ve aile konusu ile amaçlananlar ise şunlardır:
- Diyabetin aile üzerindeki etkisine farkındalık yaratmak
- Diyabetten etkilenen ailelerin desteklenmesini sağlamak
- Diyabet hastalığının yönetilmesi, bakımı, önlenmesi
- Diyabet konusunda alınacak olan eğitiminde ailenin rolü konusunda desteklemek
Türkiye’de Dünya Diyabet Günü Kutlaması
Türkiye’de Dünya Diyabet Günü, her sene Sağlık Bakanlığı tarafından diyabet konusunda bilinçlenilmesi için çalışmalar yapılarak kutlanır. Dünyada diyabetin sembolü mavi çember olduğu için her sene 14 Kasım zamanı geldiğinde Sağlık Bakanlığı tarafından ’’Çemberin Dışında Kal’’ sloganı ile diyabete dikkat çekilir. Covid-19 sebebi ile bu sene için saha çalışmalarının yapılamayacağı düşünülse de dijital platformlardan diyabet hakkında bilinçlendirici çalışmaların yapılması planlanıyor. Türkiye Diyabet Programı kapsamında gelecek nesillerin diyabetten korunabilmesi için 2011 senesinden beri aktif olarak Türkiye’de çalışmalar yapılıyor.
Dünya Diyabet Günü’nün Kutlanmasının Amacı
Dünya Diyabet Günü ile hedeflenen esas konu, diyabet farkındalığı yaratarak diyabete bağlı ölümleri engellemek ve diyabet tanısı alan hastaların sayısını azaltmaktır. Dünya Diyabet Günü’nde diyabetle mücadele etmek için belirlenen amaçlar aşağıda verilmiştir:
- Etkin diyabet yönetimi için doğru politikanın geliştirilerek uygulanması amaçlanır.
- Diyabetin önlenmesine ek olarak diyabet hastalarına erken teşhis konması hedeflenir.
- Diyabet ve komplikasyonlarının tedavilerinin daha etkin şekilde yapılması istenir.
- Çocukluk çağında olan diyabet hastalarının daha kaliteli bakım ve tedavi hizmeti alabilmeleri amaçlanır.
- Dünya Diyabet Günü çalışmaları ile tip 2 diyabet ve obezite önlenmek istenir.
