İnsülin direnci, kan şekeri düşürücü hormon insülin az beklenenden daha fazla hareket oluşur. Pre- diyabet olarak da bilinir ve tip 2 diyabetin öncüsüdür. Tip 1 diyabette insülin eksikliği mutlak iken, yani dokularda insülin salınmazken, tip 2’de insülin eksikliği görecelidir. Bu, genellikle insülin salınmasına rağmen, vücudun kendi insülininin etkisinin kan şekerini normalleştirmek için çok zayıf olduğu anlamına gelir. Bununla birlikte, birkaç faktörün bir araya gelmesiyle ortaya çıktığı varsayılmaktadır.

İnsülin direnci belirtileri arasında aşırı kilolu olmak büyük bir neden sayılır. Diyet önemli bir rol oynamaktadır. Çok miktarda şekerli yiyecek ve içeceklerin yanı sıra yüksek oranda işlenmiş ve dolayısıyla besin açısından zayıf gıdalar, bu şeker metabolizması bozukluğu biçimine büyük ölçüde katkıda bulunur. Ek bilgi, ağırlıklı olarak hareketsiz yaşam tarzımız ve buna bağlı egzersiz eksikliği, insülin direncinin gelişimi için başka bir risk faktörünü temsil eder. Düzenli egzersiz hücrelerin insülin duyarlılığını arttırdığına ve dolayısıyla insülin direncine karşı koyduğuna dair ortaya çıkan çok sayıda gösterge vardır.

İnsülin direnci sadece glikoz dengesi bozukluklarına yol açmaz, aynı zamanda lipid metabolizması bozuklukları, yüksek tansiyon gelişiminde rol oynar. Bu nedenle kalp damar hastalıkları ile çok yakın ilişki içinde görülür.

İnsülin Direnci Teşhisi

Yemeklerden sonra kan şekeri değerleri biraz yükselir ve insülin değerleri çok yükselir. Açlık şekeri değeri genellikle uzun süre normal aralıkta kalır. Bozulmuş glikoz kullanımı, şeker yükleme testi ve hesaplanan laboratuvar değeri homa ile tahmini insülin direncinin bir ölçüsü olarak ortaya çıkarılabilir.

İnsülin Direncinin Erken Tespiti

  • Glikoz (şeker) için idrar testi ( 35+ sağlık kontrolünün bir parçası)
  • Açlık kan şekeri (70-110 mg/dl) (35+ sağlık kontrolü kapsamında)
  • Kan şekeri Profili (yemeklerden önce ve sonra kan şekeri değerleri, muhtemelen ana yemekten 1-2 saat sonra da sadece bir değer)
    Karbonhidrat / şeker içeren bir diyetten sonra bile kan şekeri değerleri önemli ölçüde yükselmemelidir (ideal değer yaklaşık 70-140mg / dl)
  • Şeker yükleme testi (oral glukoz tolerans testi)
    Pratikte kan şekerinin ondalık olarak belirlendiği diyabetin erken tespiti için hassas standart test
  • İnsülin direncini belirlemek için homa-index laboratuvar testi

Metabolik Sendromun diğer faktörleri mevcut olduğunda insülin direnci olasılığı özellikle yüksektir. Hali hazırda tip 2 diyabet hastası olan aile üyeleri de insülin direnci gelişimi için risk faktörleri olarak değerlendirilebilir. Glukoz tolerans testi gövdesi belli bir zaman süresi içinde tükettiği şekeri kırmak mümkün olup olmadığını kontrol etmek için kullanılabilir. Bunu yapmak için, önce aç karnına glikoz seviyesini belirlemek için bir kan örneği alınır. Daha sonra glikoz içeren bir sıvı içilir ve yaklaşık iki saat sonra başka bir kan örneği alınır. Glikoz değerleri normal değerden önemli ölçüde yüksekse, bozulmuş glikoz toleransı vardır. Bu, kandaki şekerin yeterince parçalanamayacağı anlamına gelir. İnsülin direnci için bir başka tanı yöntemi de insülin tolerans testidir. Burada da önce aç karnına kan örneği alınır. Vücut ağırlığınıza göre bir miktar insülin damara enjekte edilir. Yarım saat sonra kandaki insülin seviyesi ölçülür. Oran hala enjekte edilen miktarın yüzde 80’inden fazlaysa insülin direnci vardır.

Homa-Ir seviyesi yüksekse, vücudunuz kan şekerinizi dengede tutmak için insülin direnci diyeti uygulaması gerektirir. Sayı ne kadar yüksek olursa, insüline o kadar dirençli olursunuz. Doktorunuz Homa-Ir sonucunuzu; belirti ve semptomlarınız, tıbbi geçmişiniz ve diğer test sonuçlarınızla birlikte yorumlayacaktır.

İnsülin direnci, metabolik sendrom Semptomlarından biridir ve tip 2 diyabet geliştirmenin erken bir aşamasıdır. Çoğu sağlıklı insanda insülin direncine başlıca iki faktör neden olur: aşırı yeme ve fiziksel aktivite eksikliğidir. Çok fazla yiyecek tüketmek, hareketsiz kalmak, karaciğerde, kaslarda yağ birikmesine sağlık sorunlarına neden olabilir, bu da bu dokuların insüline daha az tepki vermesine neden olur.

Homa-Ir Nedir?

Homa-Ir (İnsülin Direncinin Homeostatik Modeli Değerlendirmesi) size ve doktorunuza kan şekeri seviyenizi kontrol etmek için pankreasınızın ne kadar insülin yapması gerektiğini söyler. Homa-Ir açlık glikoz ve açlık insülin seviyelerinizden hesaplanır. Çok iyi model olarak görülmese de hastane ortamlarında en yaygın kullanılan model türüdür.  İnsülin direncinin yakın zamanda geliştirilmiş diğer dolaylı ölçümleri HOMA2, QUICKI ve TRİGLİSERİT oranını içerir. İnsülin direncini doğrudan ölçmek pratik değildir, karmaşıktır ve doktorlar bunu nadiren kullanırlar.

Homa-Ir Teşhis ve Azaltmanın Yolları

En önemli şey, yüksek Homa-Ir ve insülin direncinize neyin neden olduğunu bulmak ve altta yatan koşulları tedavi etmek için doktorunuzla birlikte çalışmaktır. Genel olarak, insülin direncinin kırılması için en iyi yaklaşım yaşam tarzınızı değiştirmektir. Atabileceğiniz en önemli iki adım;

  1. Beslenmenizi iyileştirmek: öğünlerdeki toplam kalori miktarını azaltmak, daha fazla lif ve daha az işlenmiş karbonhidrat tüketmek.
  2. Daha aktif olmak: bol egzersiz yapmak ve uzun süreli oturmadan düzenli olarak aktif molalar vermek.

Tip 2 diyabetteki olayların kronolojik sıralamasında, insülin direnci, hiperglisemi ortaya çıkmadan çok önce kendini gösterir. Homa-Ir’in belirlenmesiyle, insülin direncinin güvenilir bir şekilde saptanması mümkündür. Glikoz ve lipid metabolizması bozukluklarına ek olarak, insülin direnci de damarları etkiler ve bu nedenle makro ve mikrovasküler komplikasyonların gelişmesinde önemli bir rol oynar. Diğer şeylerin yanı sıra nitrojen monoksit (NO) üretimi azalır ve bu da vazokonstriksiyonun artmasına neden olur.

Aşağıdaki risk faktörleri veya hastalıklar, artan insülin direnci riski ile ilişkilidir:

  • Biyografik nedenler
  • Ailede şeker hastalığına ilişkin geçmiş
  • Yüksek yaş
  • Davranışsal nedenler
  • Sigara içmek
  • Küçük fiziksel aktivite:  Bir hafta boyunca katı yatak istirahati zaten insülin direncini artırıyor
  • Fazla kilo (BMI ≥ 25;OBEZİTE)
  • Yağlı karaciğer
  • Hipertansiyon (yüksek tansiyon) – Hipertansiyonu olan tüm hastaların %50’sinin insüline dirençli olacağı tahmin edilmektedir.

HOMA (Homeostasis Model Assesment) indeksi, kan testinin bir parçası olarak insülin direncini ölçmek için basit ve ucuz bir yöntemdir. İnsülin ve glukoz belirlenir ve değerlerden homa indeksi hesaplanır.

Homa indeksi = (açlık insülini (PMOL/ l) * glikoz (MMOL / l)) / 156

“Homa-Index” (kandan alınan glukoz ve insülin değerlerinden hesaplanarak) ile olası bir insülin direnci belirlenebilir.

Aşağıdaki Kriterlerden herhangi biri karşılanırsa, bir kişinin insüline dirençli olma olasılığı daha yüksektir:

Homa İndeksi” 4,65’ten büyük veya

Homa -Index” 3,6’dan büyük ve BMI 27,5 kg / m²’den büyük

Ek olarak, ” Homa indeksi” 2,5’ten büyükse ve BMI 28 kg / m²’den büyükse veya birinci derece bir akraba (ebeveyn, kardeş) diyabetik ise, diyabetin ön evresi daha olasıdır. Artan kan lipid seviyeleri de insülin direnci ile daha sık görülür.

İnsülin Direnç Testi Şunları İçerir:

  • Tıbbi tavsiye
  • BMI (vücut kitle indeksi), vücut yağ yüzdesi ölçümü
  • Kan basıncı ölçümü
  • Laboratuvar: açlık şekeri, insülin, toplam kolesterol, HDL kolesterol, LDL kolesterol
  • Oral glikoz tolerans testi
  • Homa Belirlenmesi

Homa-Ir seviyeniz ne kadar yükselirse, insülin direnciniz o kadar yüksek olur.  Genel olarak, homa-Ir’iniz 1’den düşükse optimal insülin duyarlılığına sahip olursunuz. 1,9’un üzerindeki seviyeler erken insülin direncini işaret ederken, 2,9’un üzerindeki seviyeler önemli insülin direncini işaret eder.